SMAAKmag. laat bekende lekkerbekken aan het woord in hun favoriete restaurant. Jandino Asporaat gaat met Justin Niessen van Just Rotterdam terug naar zijn roots. Yu di Kòrsou onder elkaar: “Gecondenseerde melk uit blik, dat was ons toetje.“
Jandino Asporaat veert op als de fotograaf arriveert. “Johnny Depp, de superster, als twee druppels water.” De gelijkenis is niet eens overtrokken. Hij had die acteur kunnen zijn. We zijn echter niet in Hollywood. De set heet vandaag Just Rotterdam aan de Mauritsweg, het restaurant dat hoge ogen gooit bij Jandino.
De groenteboer van Just, hij levert net de laatste spullen af, laat deze kans niet onbenut. Zijn dochter Melissa is fan van Jandino. Of hij een persoonlijke videoboodschap zou willen inspreken voor Melissa in zijn smartphone? “What’s up Melissa, je bent een topper. Maar je vader, hij is de grootste kanjer. In ruil voor deze boodschap levert hij mij een jaar lang gratis groente en fruit. De deal is zojuist beklonken.” Papa had zijn telefoon beter niet kunnen afstaan.
Of extreem gezond, of heel laks. “Ik ben een jojo,” onthult Jandino. “Train ik me helemaal suf voor een challenge in de boksring met Timor Steffens, duik ik na die wedstrijd de McDonald’s in. Zo steek ik in elkaar. Ik saboteer mijn buikspieren, keer op keer.” Hij wekt de indruk niet altijd even gedisciplineerd te zijn. Schijn bedriegt. Minimaal vijf keer per week gaat hij naar de sportschool, daarbij komen nog de uren dat hij thuis, en thuis is tegenwoordig Nieuwerkerk aan den IJssel, op de hometrainer zit. “Ik wil passen in maatje M/L, het liefst in maatje M zonder dat de knopen het uitschreeuwen.”
Acht kilo moet hij van zichzelf nog kwijt. Dat betekent in zijn geval zo weinig mogelijk koolhydraten. Die ‘gratis’ groenten zijn welkom in dit stadium. “Ik weiger echter rucola te eten. Rucola is zo smerig. Rucola is onkruid.” Het fruit is overwegend bedoeld voor zijn ‘lakse’ fase. Hij zondigt met gebakken banaan en watermeloen. “Van gebakken banaan kan ik niet afblijven.”
‘We vingen ook hagedisjes, die frituurden we eveneens’
MAGGI
Van alcohol is hij wars, ongeacht zijn stemming. Jandino drinkt uitsluitend water – liefst met een citroentje erin – en Coca Cola Zero. Of thee. Een jaar of vier geleden is hij gestopt met suiker in de thee. Voor een Antilliaan is dat een grote opgave. “In alles doen we suiker. En niet een beetje, hele pakken gaan erin.” De tandartsrekening is elk jaar opnieuw een tegenvaller? Jandino lacht zijn witte tanden bloot.
Frituren is nog net geen basisbehoefte op Curaçao. “Voorheen frituurde ik alles, echt alles. Ik zou zelfs nog mijn matras hebben gefrituurd. Eten moet krokant zijn. En Maggi, Maggi is bij mij ook heilig. Over mijn chicken wings gaat een scheutje Maggi. Maggi, Heinz Tomato Ketchup en cornflakes van Kellogg’s, andere merken tolereer ik niet. Zit er een ander merk tussen de boodschappen, dan jaag je mij op de kast.”
Justin Niessen tegen Jandino: “Weet je waar je je beste chicken wings kunt kopen op het eiland? Bij YoYo Ala. Da’s in Fuik. Daar moet je verplicht heen.”
Jeugdherinneringen worden in recordtempo opgehaald. Jandino: “Als kind ging ik met vriendjes wel eens naar Banda Abou (West), daar schoten we met een katapult op duifjes. Die plukten we met de hand, en daarna gingen ze de frituur in.” Justin knikt: “Alablanca, ja, dat deden we vroeger.” Alablanca of Ala Blanca – de spellingcorrectoren zijn niet eenduidig – is een inheemse duif.
Jandino: “We vingen ook hagedisjes, die frituurden we eveneens.” Justin: “Hagedisjes heb ik nooit gegeten.” Jandino: “We hadden honger, en als je honger hebt eet je alles. Ik ben opgegroeid in Souax en in Buena Vista. In Buena Vista hadden we het ook niet breed maar in Souax hadden we niet eens een toilet. Poepen deden we in de bosjes.”
Geroosterde en gestoofde leguanen zijn nog altijd een specialiteit van Jaanchies – Papiamento voor Jantje – op het uiterste westelijke puntje van Curaçao. “Dat crispy velletje, dat maakt een leguaan best lekker,” weet Justin.
En dan de gecondenseerde melk, altijd maar die gecondenseerde melk, blikken ze samen terug op hun Curaçaose kinderjaren. “Die gecondenseerde melk, die dronken we puur uit blik, als toetje. Quesillo, een flan gemaakt van gecondenseerde melk, eieren en karamel, is één van de meeste gewilde desserts. De obesitas onder Yu di Kòrsou komt echt niet uit de lucht vallen.”
BOKSGEVECHT
In het boek Dino speelt eten nauwelijks een rol. Zijn jeugd associeert hij vooral met honger. “Eenmaal in Nederland heb ik een tijdje op een internaat gezeten in Hoek van Holland, ik was een jaar of elf. Mijn moeder zat er doorheen, ze kon op dat moment niet voor ons zorgen. Tante Annie ontfermde zich over ons. Zij stopte van alles in haar nasi, van bruine bonen tot mosselen. Zo’n honger als ik had, er zijn grenzen. Tante Annie leeft helaas niet meer. God hebbe haar ziel.”
In Dino doet hij letterlijk en figuurlijk een boekje open over zijn eigen leven. “Je moet weten dat ik helemaal niet van lezen houd.” Deze reflectie gold als therapie? “Beetje wel, therapie waarvan ik niet wist dat ik het nodig had. Aan dit boek is een proces van drie jaar vooraf gegaan. Ik heb in dit proces mezelf ontdekt. Zelfkennis is de sleutel voor elk succes,” stelt hij in Dino. Jandino durft met de billen bloot, Jandino durft zichzelf in de maling te nemen. Jandino durft te dromen, dromen met zijn ogen open. Lef kan hem geenszins worden ontzegd.
Iedereen moet leren dat je het leven moet benaderen als een boksgevecht. Je bent een vechter en het leven is jouw tegenstander. Het maakt niet uit wie je bent, vroeg of laat krijg je stoten. De eerste klappen gaan je erg veel pijn doen, omdat je nog niet bent getraind. De volgende stap die je maakt, is dat je gaat leren anticiperen, waardoor je de klappen kunt ontwijken. Het derde wat je leert, is dat je leert stoten. Dan ga je zelf dingen bereiken, dan sla je het leven knock-out.
TUTU
De amuse van Just Rotterdam, een gefrituurde kaasbal met een mayo van basilicum, laat hij aan zich voorbij gaan. Aan de gegrilde zwaardvis met rode biet, infusie van zoetzure komkommer, wakame, groene kruidenolie, furikake (crumble van zeewier, bonitovlokken en sesam) en een mayo van wasabi waagt hij zich evenmin. “Ik weet hoe lekker het is maar ik houd het bij één hoofdgerecht. Ik moet serieus afvallen.”
Justin: “Onze keuken stamt uit de slavernij. De zure zooi, het lelijkste, zowat oneetbaar, stukje vlees was voor onze voorouders. Vrijwel alle gerechten op Curaçao zijn gebaseerd op restjes. Funchi, stoofpotten, allemaal ontstaan uit dat wat overbleef.”
Jandino: “Ik gruwel van rood vlees. Vlees moet bij mij doorbakken zijn. Steak tartare, carpaccio, ik weiger het. De eerste keer dat ik in Nederland biefstuk bestelde, met kerst, kreeg ik hem rare. Het bloed spatte er van af. Ik dacht dat ik gek werd. Van de termen rare, medium en well-done had ik destijds nog nooit gehoord. Die termen bestaan niet op Curaçao. Mijn oma sloeg het vlees met een hamer plat, en liet dat vervolgens zachtjes sudderen. Het was altijd gaar.”
Ik gruwel van rood vlees. Vlees moet bij mij doorbakken zijn. Teak tartare, carpaccio, ik weiger het
Kip staat met stip bij hem bovenaan. “Kip is mijn beste vriend.” Gevulde kip, kip bereid in een marinade van gember, sojasaus en de onvermijdelijke suiker. En chicken wings uiteraard. “Ik mag het eigenlijk niet van mijn trainer maar ik smokkel thuis een beetje met de kokosolie. De kokosolie laat ik megaheet worden in de pan, dan heb ik toch kip zoals ik wil dat kip smaakt, crispy en zoet/zout. Gelukkig word ik ook van tutu, funchi met kidneybonen, geraspte kokos en zoutvlees of bakkeljauw. Een Hollandse stamppot kan ik waarderen als ‘ie luchtig is ofwel met veel melk of mayonaise er doorheen. Nootmuskaat erbij voor de smaak.”
Hij vervolgt: “Mijn broer Kenneth, tevens mijn manager, heeft het verpest in de familie. Op zondag aten we altijd bij mijn moeder. Maar hij besloot van de een op andere dag vegetariër te worden. Zonder vlees heb ik echter niet gegeten. De familietraditie was daarmee om zeep geholpen.” Na zijn broer volgde zijn zoontje Elijah. Hij had zich op internet verdiept in de milieuproblematiek en riep een halt toe aan dierlijke vetten en eiwitten. “Hij wilde vanaf dat moment uitsluitend plantaardig eten. Da’s heel schattig totdat je in De Efteling moet gaan smeken om een pannenkoek op sojabasis, dan wordt het ineens heel vervelend. Hij is sindsdien vega+. Eieren zijn toegestaan. Zijn moeder, mijn vrouw Shirley, heeft hem grotendeels opgevolgd. Mijn dochter Amy-Lee is daarentegen een carnivoor. Koken is tegenwoordig een uitdaging in huize Asporaat.”
‘Ik mag het eigenlijk niet van mijn trainer maar ik smokkel thuis een beetje’
KARINA STOBA
Blue Caribbean heet de toko in Kralingen waar je sinds kort kokos-garnalen, spareribs, karni stobá met arroz moro en – uiteraard – kip, veel kip eet of afhaalt. Deze toko wordt geleid door Kenneth Asporaat en drie jonge ondernemers met Caraïbische genen. Deze ondernemers worden op de achtergrond een handje geholpen door Het Huis van Asporaat, het productiebedrijf en managementbureau dat gedragen wordt door Jandino. We citeren nogmaals uit Dino: Wat doen wij als we een probleem hebben? Dan gaan wij naar een witte advocaat of naar een witte dokter. Waarom? Omdat wij hebben geleerd dat witte mensen beter zijn. De gevolgen van racisme zijn diepgeworteld. Zelfhaat is onze grootste vijand. Om die slag te slaan moeten wij, de zwarte gemeenschap, de zwarte productie steunen ofwel in onze eigen gemeenschap investeren.
Ondertussen is het hoofdgerecht gereed: krokante maiskip met bataat, bakbanaan, flespompoen, winterpeen, een crème van courgette, een crème van spinazie en een reductie van kalfswang. Just Rotterdam heet met recht het beste Caraïbische restaurant van Rotterdam. De ‘slavernijgerechten’ tovert hij om tot fine dining. Zijn achtergrond maakt het extra bijzonder. Als chef is hij volledig autodidact. Op de hotelschool had hij nog de ambitie te excelleren in de bediening. Het koken heeft hij afgekeken, van zijn moeder en van zijn opa. “Mijn moeder werkte drie dagen in de week als medisch pedicure. Zij liet mij vaak koken. ‘Wat doe je er dan in?, vroeg ik haar. ‘Gewoon liefde’, zei ze steevast. “Durf eraan toe te voegen wat jij denkt dat lekker is.” Zijn vader, de beste man is helaas overleden, was een bekende bakker op het eiland. “Ik had nog zo graag eens een avondje met hem willen sparren over het ondernemerschap. Het is soms best irritant dat niemand je op dat vlak kan adviseren zonder er een slaatje uit te willen slaan.”
Hoe zeggen we eet smakelijk in Papiamento? Justin: “Bon apetit, met 1 p geschreven. Papiamento is een mix van vier talen. Eén woord heeft vaak 10 betekenissen. De context begeleidt je naar de juiste betekenis.”
MINDERWAARDIGHEIDSCOMPLEX
Jandino Asporaat staat even niet op de planken. Vanaf eind februari toert hij met een nieuwe klucht, met zijn opvallendste alter ego als grond-stewardess. Tot die tijd is hij even uit de schijnwerpers. “Ik heb het echter drukker dan ooit. Ik ben volop aan het ondernemen en investeren, met name op Curaçao.”
Hij wil de nieuwe generatie op het eiland een kans geven. “Het eiland biedt genoeg mogelijkheden, er is zoveel talent, het staat desondanks stil. Curaçao leidt onder een minderwaardigheidscomplex. We moeten eerlijk worden over onze pijn in plaats van om de hete brij te draaien. Mijn moeder hield de gordijnen altijd potdicht, of ze hing kranten voor het raam. Niemand mocht zien dat wij in armoede leefden, en met niemand bedoel ik de blanke buitenwereld. Ik heb dat taboe thuis doorbroken. Ik wil nu dat taboe op het hele eiland doorbreken.”
Curaçaoënaars hebben doorgaans weinig geduld, stellen de heren, en ze laten zich leiden door angst. Justin: “Als ze zien dat iemand succesvol is met de verkoop van warmoes, gaan ze ook warmoes verkopen. Ze zitten elkaar in de weg in plaats van dat ze elkaar versterken.”
‘Durf eraan toe te voegen wat jij denkt dat lekker is’
Justin Niessen deelt een tof idee voor Plasa Bieu met Jandino, daar waar Dino’s favoriete restaurant op het eiland is gevestigd: Zus. Het blijft niet bij dit ene idee. Het duo hangt aan elkaars lippen. Jandino mikt op een vervolggesprek. “We moeten snel verder praten, bro.” Wij lepelen ondertussen het overgebleven dessert op. Bij elke hap van hangop van limoen en Blue Curaçao met een brunoise van ananas en passievrucht stijgt de waardering voor deze twee lefgozers.
Jandino Asporaat
9 januari 1981 te Willemstad, Curaçao
Loopbaan: In 2005 won Jandino de persoonlijkheidsprijs tijdens Cameretten. Het jaar erop toerde hij door Nederland met zijn eerste avondvullende theatervoorstelling: Antilliaanse Pot. Gevolgd door de cabaretshows Buena Vista, Laat ze maar komen en De Revue, de kluchten Van je familie moet je het hebben en Judeska in de tbs-kliniek, het tv-programma De Dino Show en de films Bon Bini Holland en Bon Bini Holland ll. Zijn beide films zijn onderscheiden met een Gouden Kalf van het Publiek. Met Roué Verveer, Howard Komproe en Murth Mossel vormt hij Caribbean Combo. Recentelijk verscheen Dino, een openhartig boek over dromen met je ogen open.
Typisch Jandino: Wees die ene persoon die in jou gelooft.
Justin Niessen
30 mei 1990 te Willemstad, Curaçao
Loopbaan: Op z’n achttiende verhuisd naar Nederland voor studie (hotelschool en opleiding accountmanagement). Gewerkt (veelal in de bediening) bij De Machinist, Las Palmas, Fresh Food Friends in de Markthal en Fellini. Sinds 2,5 jaar eigenaar van Just Rotterdam. Was in 2016 finalist in het tv-programma MasterChef Nederland. Door De Buik van Rotterdam in 2017 verkozen tot beste nieuwkomer.
Typisch Justin: Frivool en open-minded, een ondernemer die in alles een kans ziet.
Beeld: Rick Arnold
